امام جعفر صادق علیه اسلام به شاگرد خود فرمود :
تاکنون چه از من آموخته ای؟
شاگرد عرض کرد : هشت مسئله .
امام صادق (ع) : برای من بیان کن !
شاگرد :
اول : میدانم که هر دوستی (زن ، فرزند، مال ، جاه ، مقام و ...)
در وقت مرگ از من جدا میشود از این رو سعی میکنم که دوستی
برای خود انتخاب کنم که نه تنها از من جدا نمیشود بلکه پیوسته
مونس و رفیق من است و آن کار نیک است چنانکه خداوند میفرماید:
((من یعمل خیرا یجز به )) سوره نساء آیه 123
هرکس کار نیک انجام دهد پاداشش باو داده میشود .
دوم : من می بینم جمعی از مردم به پدر و مادر و قبیله خود میبالند
و عده ای به مال و فرزند خود افتخار میکنند.
ولی تا آنجا که میدانم ، افتخار و بزرگی در اینها نیست شرافت و
افتخار در پرهیزکاری است چنانکه خداوند عالم میفرماید :
((گرامی ترین شما نزد خدا پرهیزکارترین شما است )).
پس من کوشش میکنم که نزد خداوند بزرگوار و گرامی باشم.
سوم : میبینم مردم به لهو و لعب و خوشگذرانی اشتغال دارند ولی
خداوند میفرماید : (( کسی که از مقام عدالت و عظمت خداوند بترسد
و خود را از خواهش های نفسانی باز دارد جایگاه او بهشت میباشد))
از این جهت من جدیت میکنم که خود را مورد رضا و خشنودی خداوند
قرار دهم.
چهارم : من می بینم هر کس چیزی بدست می آورد که نزد او با ارزش
می باشد کوشش میکند که آنرا خوب نگهداری نماید، اما پروردگار
عالم میفرماید : (( کیست که به خدا قرض الحسنه دهد تا خداوند
آنرا زیاد گرداند و نزد او پاداش فراوان است )).
لذا من وقتی چیزی بدست آوردم که مورد علاقه من است آن را نزد
خداوند ذخیره میکنم که برایم خوب نگهداری نماید تا وقت نیازمندیم.
چون هر چه نزد خودم باشد از بین میرود.
پنجم : من میبینم که مردم در مورد مال و روزی به هم حسد و رشک
می ورزند در صورتیکه خداوند عزیز میفرماید :
((ما روزیهای آنان را در دنیا میانشان قسمت نموده ایم و بعضی را بر
بعض دیگر در مراتبی برتری داده ایم))
از این رو هرگز بر کسی حسد نمیبرم و چیزیکه از دستم رفت بر آن
افسوس نمی خورم .
ششم : من مشاهده میکنم که مردم بر سر نعمت های دنیا و بواسطه
کینه هایی که در دل دارند باهم دشمنی و عداوت می کنند ولی
خداوند می فرماید : (( شیطان دشمن شماست پس او را دشمن خویش
قرار دهید)) و از این نظر پیوسته با شیطان دشمنی و عداوت مینمایم.
هفتم : من میبینم که تمام جدیت و کوشش مردم برای بدست آوردن
ثروت و جمع کردن مال است در صورتیکه پروردگار عالمیان میفرماید :
(( ما جن و انس را برای عبادت(عبودیت) آفریده ایم.))
و باز می فرماید : ((ما از آنان روزی نخواسته ایم )).
و من میدانم که وعده خداوند صحیح و گفته او درست می باشد از این
رو من دلخوش به وعده او و راضی به گفته اش هستم و فقط کوشش
که آنچه از من خواسته است انجام دهم .
هشتم : من ملاحظه میکنم که بعضی از مردم اعتمادشان به بدنهای
سالم خویش است و عده ای به ثروت فراوان خود دلخوش اند و جمعی
تکیه گاهشان به افرادی(ضعیف) مانند خوشان میباشد ولی من دیده ام
خداوند متعال میفرماید : (( هرکس پرهیزکار باشد خداوند راه گشایش
برای او قرار میدهد و روزی او را از جائی که گمان نمی برد میدهد و
کسیکه اعتمادش بخدا باشد ، خداوند او را کفایت میکند)).
پس من تکیه گاه خود را فقط خداوند عالم قرار دادم .
امام صادق فرمودند : بخدا سوگند خوب درک کرده ای!
امام صادق علیه السلام سپس فرمود : بخدا سوگند تورات و انجیل
و زبور و قرآن و سایر کتابها در همین مسائل خلاصه میگردد.
